پنج قدم تا ساخت برنامه برای تازه کارها ؛ مطمئنا پیش آمده که ایدهای عالی برای ساخت یک برنامه یا اصطلاحا همان App یا Application برای سیستم عامل اندروید دارید؛ اما دانش لازم برای پیادهسازی و ساخت آن را ندارید. مطمئنا هم به کامنتها و تعداد دفعات دانلود بعد از انتشار برنامهیتان فکر کردهاید ولی هنوز نمیدانید باید از کجا شروع کنید…!
کدنویسی به خودی خودش سخت است، چه برسد به کدنویسی برای ساخت برنامههای اندروید. نه تنها باید در مورد جاوا به اندازهی کافی اطلاعات داشته باشید و بلکه باید برنامههای خاص ساخت و کدنویسی را نصب کنید و در کار با آنها به مهارت بالایی برسید.
در کل برای شروع ساخت برنامه با اندروید باید SDK یا Software Development Kit و IDE یا Integrated Development Environment که چیزی شبیه به Android Studio یا Eclipse است را داشته باشید؛ علاوه بر این دو، به JDK یا Java Software Development Kit و همچنین یک دستگاه برای تست احتیاج دارید!
زیاد نترسید و ناامید نشوید؛ هر کاری سختیهای خودش را دارد و اگر واقعا مشتاق به انجام این کار هستید و علاقه دارید، از همین جا با خواندن همین مقاله شروع کنید. بعد از خواندن این مقاله، می توانید یک برنامه ی خیلی ابتدایی و پایه طراحی کنید.
قدم اول: دانلود کردن Android Studio
برای شروع حتما باید Android Studio را تهیه کنید. یکی از الزامات شروع به کار داشتن یک IDE خوب است که Android Studio بیشترین مخاطب و کارایی را داراست. این برنامه توسط خود گوگل طراحی شده و میتوانید آنرا از اینجا دریافت کنید.
در اصل یک IDE دستیار اصلی شما در ساخت برنامه است. IDE به شما فضای کدنویسی میدهد و به شما اشکالاتتان در کدنویسی را اطلاع میدهد و پیشنهاداتی برای ارتقا کدنویسیتان میدهد؛ در ضمن طرحها و فایلهای مورد نیازتان را فراهم کرده و باعث می شود که وقت و انرژی زیادی را ذخیره کنید.
اندروید استودیو به بهترین شکل برای طراحی و ساخت برنامه برای اندروید طراحی شده و خودش دارای گزینهها و امکاناتی از SDK است. اندروید استودیو Android Virtual Device را نیز در اختیار شما میگذارد که شبیه سازی اندروید و دستگاه اندرویدی است که می توانید برنامههایتان را در آنجا تست کنید. وقتی دارید برنامه را نصب میکنید، فراموش نکنید که تیکهای حین نصب را بزنید تا امکانات و برنامههای اضافی نیز نصب شوند؛ البته می توانید آنها را بعدا به صورت دستی اضافه کنید، ولی فقط وقت و انرژیتان تلف می شود.
همانطورکه گفته شد، به غیر از اندروید استودیو، گزینه ی دیگری نیز برای کار وجود دارد و آن گزینه Eclipse است؛ که برای ساخت برنامه های iOS هم استفاده می شود و در کل انعطافپذیرتر است.
گزینههای دیگری هم برای ساخت و طراحی برنامه وجود دارند که یکی دیگر از آنها Basic4Android است. این IDE کارها را بسیار سادهتر میکند و همه چیز پایهای و ابتدایی کار می شود.
یکی دیگر از گزینهها هم می تواند Unity3D باشد. برای شروع کار و سادهسازی بیشتر و یادگیری، تمرکزمان را روی اندروید استودیو میگذاریم؛ که امروزه برای ساخت برنامههای ابتدایی و پایه بسیار بکار میرود و تقریبا میتوان گفت که استاندارد ساخت این صنعت شده.
اگر برای ساخت برنامه مشتاقید و میخواهید برنامهیتان براحتی فروش برود، اگر میخواید بهترین کنترل را داشته باشید و اگر میخواهید حرفهای شوید، به این برنامه احتیاج دارید.
خیلی خوب، اندروید استودیو را نصب کردیم؛ اما بازش نکنید تا قدم دوم را نخواندهاید!
قدم دوم: راهاندازی اندروید استودیو
خوب، استودیو را نصب کردیم و آمادهایم که حرفه ای شویم. اکثرا بعد از نصب این برنامه، همه چیز را رها میکنند و بعد از ماهها دیدن این برنامه، آنرا پاک می کنند تا برای بازی یا برنامهی جدیدی جا خالی کنند! شما مثل آنها نباشید و تن به کار دهید و اگر واقعا نمی توانستید و دیگر اشتیاقی نداشتید، آنرا رها کنید…!
قبل از اینکه شروع کنید، باید جاوا را هم روی دستگاهتان نصب کنید تا بتوانید از اندروید استودیو استفاده کنید. شما همچنین نیاز خواهید داشت که JDK را نیز نصب کنید. در اصل شما با جاوا برنامههایتان را درست میکنید و پایههایش را میریزید و بعد با JDK کدهای نوشته شده را به نوعی ترجمه و بازگردانی میکنید تا CPU سیستم آنها را بشناسد و برایش قابل درک و پردازش باشند. میتوانید JDK را از اینجا دانلود کنید.
الان می توانید وارد اندروید استودیو شوید. وقتی که برنامه را باز کردید، با منویی روبرو می شوید که می توانید گزینههایی را تنظیم کنید و شروع به کار کنید. در این بخش، همه چیز برای شما آماده است و شما می توانید خودتان را با SDK Manager آشنا کنید و این برنامه را به نسخههای جدیدتر بروز کنید یا نمونه کدهایی را دریافت کنید.
سه نکتهی اساسی است که هنگام ساخت برنامه همیشه با آنها سروکار دارید:
- اندروید استودیو که شروع کار شماست و بهترین IDE برنامهنویسی و کدنویسی است
- کدی که در جاوا می نویسید و آماده میکنید
- و زمانی که از جاوا به Android SDK میروید و از آنجا کارهای اندرویدی کدهایتان را انجام می دهید
اگر فکر میکنید که این پروسه پیچیده است… باید بدانید که می تواند خیلی بدتر از اینم باشد… ولی نگران نباشید و به خواندن ادامه دهید!
قدم سوم: شروع یک پروژهی جدید
بعد از اینکه نمونههایی را دریافت کردید، می توانید به همان صفحهای که اول در برنامه دیدید، بروید و گزینهی Start a new Android studio project یا شروع یک پروژهی جدید اندروید استودیو را انتخاب کنید.
هر اسمی که میخواهید برای برنامهیتان انتخاب کنید و اسم دامنهی شرکت یا company domain را هم مشخص کنید. این دو مورد برای مشخص کردن اسم پکیج شما با فرمت com.companyname.appname استفاده میشوند. این پکیج، همان فایل برنامه یا APK (Android Package File) شما میشود که در آینده آنرا روی گوگل پلی آپلود میکنید. این اسمها مواردی هستند که مورد توجه عام قرار میگیرند؛ پس استفادهی از کلمات و اصطلاحات خنده دار و سبک خوداری کنید.
آخرین قسمتی که باید در این بخش پر کنید، بخشی است که مسیر ذخیرهسازی فایلهای وابسته و مربوط به برنامهیتان را مشخص میکند. Next را بزنید و بله، گزینههای بیشتری برای پر کردن! نگران نباشید که پله به پله پیش میرویم.
الان باید تصمیم بگیرید که میخواهید برای چه دستگاهی برنامه بسازید، موبایل یا تبلت؟ اگر فکر ساختن برنامه برای چند دستگاه را دارید، لطفا بگذارید برای بعد! چون فعلا میخواهیم خیلی ابتدایی و پایه و ساده این مساله را بررسی کنیم.
انتخاب دیگری که باید انجام دهید اینست که Minimum SDK را مشخص کنید. Minimum SDK چیست؟ قدیمیترین نسخهی اندروید که برنامهیتان قرارست پشتیبانی کند را Minimum SDK میگویند. حالا چرا باید چنین چیزی را مشخص کرد؟ برای اینکه همهی مشترکان و کاربران، روی دستگاههایشان آخرین نسخه و بروزترین نسخه از سیستم عامل اندروید را ندارند و شما با اینکار باعث می شوید که، کاربران بیشتری به استقبال برنامهی شما بشتابند و از آن استفاده کنند.
بهترین انتخاب برای این بخش اینست که چیزی را تغییر ندهید و بگذارید تنظیمات معمولی یا default بماند؛ و به مراحل بعد بروید.
در مرحلهی بعد، باید انتخاب کنید که وقتی برنامهیتان باز میشود، به چه شکل باشد و چه چیزهایی نمایش داده شوند. این صفحه در اصل همان صفحه یا منوی اصلی برنامه ی شماست که اصطلاحا به آن Activity Module نیز میگویند.
به این سوالها فکر کنید: میخواهید عنوان و نام برنامهیتان بالای صفحه نمایش داده شود؟ یا میخواهید که UI برنامه کل صفحه را در بر بگیرد؟ میخواهید با چند طرح پیش فرض و از قبل طراحی شده شروع کنید؟ میخواهید برنامهی شما از Google Maps استفاده کند؟ (فعلا زیاد به این مورد توجه نکنید که موارد پیچیدهتری برای سرویسهای گوگل وجود دارند)
یادتان باشد که یک برنامه می تواند کارها و وظایف مختلفی را در زمان انجام دهد، مانند یک وب سایت. شما باید فعالیت و کارهایی که برنامه قرارست انجام دهد را برنامه ریزی کنید.
برای برنامهی اولتان بهترست یک تنظیمات معمولی و ساده را برنامه ریزی کنید. گزینه ی Basic Activity را انتخاب کنید و همه چیز را خیلی ساده پیش ببرید و ادامه دهید تا به چند گزینهی آخر برسید.
حالا باید برای فعالیت یا Activity اسم انتخاب کنید و برای طرح یا ساختار (Layout) هم همینطور. اسمی که برای فعالیت انتخاب میکنید را بعدا نیز نیاز دارید. در کدنویسیهای خود به این اسم احتیاج دارید؛ پس یک اسم خوب و کاربردی انتخاب کنید مثل MainActivity و… .
اسم ساختاری هم همانطور که پیداست، به ساختار و طرح کلی فعالیت اشاره میکند. این اسم هم مهم است و کد آن با کد فعالیتتان در ارتباط است؛ و نشان می دهد که مواردی چون: عکسها و منوها کجا می روند و چطور به نمایش در میآیند و یا اینکه چه نوع فونتهایی استفاده میشوند. اینها در اصل در جاوا عملی نمیشوند و در XML یا Extensible Markup Language عملی میشوند یا نوشته میشوند.
برای کسانی که در ساخت وب پس زمینهای دارند باید بگویم که XML مثل HTML یا CSS کار میکند. کدهای جاوا نیز مشخص میکنند که موارد نمایش داده شده هنگامی که انتخاب شوند، چه کاری انجام می دهند و… . بهترست که برای این قسمت اسم Activity_Main را بگذاریم و به ادامهی کار بپردازیم. در آخر هم برای منو و عنوان برنامه اسمی انتخاب کنید. عنوانی که برای برنامه انتخاب میکنید را سعی کنید با فکر و خلاقیت انتخاب کنید؛ چون که عنوانی است که کاربران با آن روبرو می شوند. الان Next را بزنید و بله! می توانید برنامهیتان را ببینید! برنامه ی خالی و بدون کاربردتان را…! الان می توانید درک کنید که چرا بسیاری از علاقمندان بالاخره جایی تسلیم میشوند و همه چیز را رها میکنند. تازه الان واقعا کارتان شروع شده… . میتوانیم این مواردی را که تا اینجا طی کردیم را خلاصه کنیم:
- اندروید استودیو را دانلود و نصب کنید و بعد مطمئن شوید که Android SDK نیز دارد
- Java SDK را نصب کنید
- پروژه ی جدیدی را آغاز کنید و جزییات ساده و ابتدایی را اضافه کنید
حالا که دوره کردیم، به نظر می رسد که خیلی هم بد نیست! بعد از اینکه دیگر به این مراحل تسلط پیدا کردید، می توانید روی بخش سرگرم کننده تمرکز کنید: ساختن برنامه!
برویم که قدم بعدی را برداریم.
قدم چهارم: ساختن یک برنامهی واقعی!
وقتی برنامه باز میشود، یک نمودار درختی در سمت چپ میبینید که دارای همه ی فایلها و پوشههایی است که برنامهیتان از آنها ساخته شده و یک تصویر هم از یک تلفن در وسط صفحه میبیند که می گوید:”سلام دنیا!”…! این سلام دنیا یا همان Hello World! برنامهای است که بیشتر کسانی که یاد میگیرند با یک زبان جدید برنامهای درست کنند، درست میکنند و البته اندروید استودیو خودش این برنامه را برایتان درست کرده!
ممکن است متوجه شوید که open tab در بالا همان activity_main.xml است؛ که گوشی بزرگ دارد روی صفحهاش نمایش میدهد. احتملا یادتان هست که activity_main.xml کدی است که برای شما ساختار دستورالعمل فعالیت اصلی برنامه یتان را تعریف میکند.
اگر در شروع Basic Activity را انتخب کردید، پس فایل XML دیگری را نیز خواهید دید که content_main.xml نام دارد. در بیشتر بخشها و مراحل، این دو تقریبا یک کار را انجام می دهند؛ ولی acitvity_main.xml ساختار اصلی است که اندروید استودیو برایتان ساخته. مواردی که میخواهید ویرایش کنید در content_main.xml هستند؛ پس آنرا انتخاب کنید و فعلا نگران چیزی نباشید. اگر چنین چیزی را در باز کردن اولیه ندیدید، از مسیر یا نمودار درختی سمت چپ استفاده کنید: app > res > content_main.xml .
ساختار یا Layout
اندروید استودیو برای این بخش کد XML را نشان نمیدهد و بلکه بیشتر یک رندر از اینکه ساختار چطور نمایش داده می شود را نشان میدهد. برای وب کارها باید گفت که شبیه به Dreamweaver است که کار را برای ما سازندهها خیلی راحتتر میکند.
شما همچنین گزینههایی به نام ویجتها یا Widgets هم در اختیار دارید که می توانید به برنامهیتان اضافه کنید. این (ساختار) پایههای برنامهی شماست؛ اگر میخواهید گزینهای اضافه کنید که به فعالیتی OK بگوید، خیلی راحت می توانید این گزینه را کشانده و هر جای صفحه میخواهید بگذارید. همین الان بروید، یک گزینه ی OK زیر Hello World قرار دهید!
چیز دیگری که متوجه می شوید، اینست که میتوانید روی هر دو مورد یا گزینه کلیک کنید و text و ID را تغییر دهید. ID وسیلهی نشان دادن اینست که چطور به المانها و موارد مختلف در کد جاوا اشاره میکنید. Text هم نوشتهای است که کاربر آنرا میبیند. برای مثال Hello World را فقط به Hello تغییر دهید و ID دکمه یا Button را به Button1 تغییر دهید.
وقتی یک ID یا View را انتخاب میکنید، گزینههای دیگری هم برای تغییر وجود دارند، مانند رنگ و… .
الان MainActivity.java. را باز کنید که بصورت یک Tab در بالا قرار دارد؛ اگر نتوانستید چنین تبی پیدا کنید، از این مسیر وارد شوید: App > Java
در این مسیر، کدی است که رفتار برنامهیتان را تعریف میکند و در این قسمت باید کمی کدنویسی کنید:
public void buttonOnClick(View v) {
Button button1 = (Button) v;
((Button) v).setText(“Hello!”);
}
این دقیقا می رود زیر اولین { بسته شده و قبل از @Override, Public Boolean که باید به شکل زیر باشد:
اصلا این کدها چه معنایی دارند؟ هر چیزی که بعد از void buttonOnClick میآید، اتفاقی است که بعد انتخاب گزینه و فشردن دکمه میافتد. و بعد برای تغییر دادن نوشته یا text به این شکل: Button button1 = (Button) v; دنبال کد دکمه می گردیم و نوشته را تغییر میدهیم.
البته که با روشهای دیگری نیز می توانید چنین کاری را انجام دهید ولی این راه خیلی کار را سادهتر میکند. مدتی برای خواندن این کدها توقف کنید و سعی کنید معنای آنها را بفهمید که برای یادگیریتان موثر است.
بالای صفحه گزینهی Import را می بینید، روی آن کلیک کنید و بعد از باز شدن، مطمئن شوید که در موارد نمایش داده شده، import android.widget.Button; را می بینید. خودش بعد از اینکه آخرین قسمت را تایپ میکنید، نمایش داده میشود؛ ولی اگر در هر صورت نمایش داده نشد، خودتان می توانید آنرا اضافه کنید.
(یادتان باشد که پایان خطها در جاوا ; بگذارید؛ اگر نگذارید و فراموش کنید، با ارور مواجه می شوید!)
الان به content_main.xml برگردید و روی دکمه یا همان button کلیک کنید. گوشهی سمت راست، جایی که پارامترهایی برای دکمه میبینید، باید گزینهای به اسم onClick را ببینید. روی این گزینه کلیک کنید و کدی که نوشته بودید را انتخاب کنید. کاری که الان کردید، به اندروید استودیو میگوید که شما می خواهید این کد و این دکمه با هم یکی شوند و یک کار را انجام دهند.
و بالاخره همهی کاری که باید الان بکنید اینست که برنامه ی ساخته شده را اجرا کنید. گزینه ی run را در بالا بزنید و بعد، run app را انتخاب کنید. در این مرحله باید AVD یا Android Virtual Device را نصب کرده، آماده داشته باشید؛ اگر ندارید به این مسیر بروید: tools > Android > AVD Manager > + Create Virtual Device. یادتان باشد که باید روی دستگاه نسخه ای از سیستم عامل اندروید نصب باشد.
قدمها را دنبال کنید و برنامهیتان را روی شبیهساز اجرا کنید. در این مرحله باید صبور باشید، ممکن است زمان زیادی طول بکشد تا پردازش برنامهیتان و نمایشش تمام شود. اگر خیلی طول کشید و اصلا پردازش نشد، می توانید از Packaging استفاده کنید و فایل APK برنامهیتان را بسازید و آنرا خودتان مستقیما نصب و اجرا کنید.
بعد از اجرای برنامه، از کار کردن با برنامه ی خود لذت ببرید! اگر برنامه کار نمی کرد و قسمتی مشکل داشت، می توانید قسمتهای قرمز شده در کدهایتان را بررسی کنید و با پیشنهادهای مختلف اندروید استودیو، مشکلتان را برطرف کنید.
قدم پنجم: چگونه در ساخت برنامه پیشرفت کنیم؟
این مقاله در ساختن برنامه بصورت خیلی پایه و ابتدایی سعی کرد به مشتاقان و علاقمندان کمک کند. یک روند ساده را طی کرده و چیزی می سازید که طی یک عمل، عکس العمل از خود نشان می دهد. دیگر برای حرفهای شدن باید خودتان بیشتر تلاش کنید؛ از تصاویر زیبا و جذاب استفاده کنید و تنوع دهید و کدنویسی را بیشتر و بهتر یاد بگیرید و دنبال کنید.
هنوز چیزی درباره ی Android Manifest و Private Keysign نگفته ایم! و برنامه ی اندرویدی Lifecycle را هم مطالعه نکرده ایم…!
متاسفانه برای یادگیری کامل ساختن برنامه برای اندروید، مطالعهی یک کتاب کامل لازم است…!
خودتان می توانید با استودیو و برنامهها بازی کنید و وقت بگذرانید، تا چیزهای بیشتری را تجربه کنید و یاد بگیرید. مثلا میخواهید وقتی روی گزینهای کلیک میکنید، افکت یا صدایی پخش شود؛ اینجاست که یادگیری واقعی را آغاز میکنید و در گوگل در این باره جستوجو میکنید.
مثلا می توانید از کدهای پیش فرض که در استودیو وجود دارد استفاده کنید و آنها را تغییر دهید و تجربه کسب کنید. پیامها و ارورهای مختلف می بینید و بالاخره اگر میخواهید واقعا تسلط پیدا کنید، باید از جایی شروع کنید.
تمرکز کنید و براحتی تسلیم نشوید؛ دل به کار دهید تا موفق شوید. ممکن است سخت و طاقت فرسا و بسیار پیجیده باشد؛ ولی زمانی که به هدفتان می رسید، متوجه می شوید که تلاش هایتان بی ثمر نبوده و ارزشش را داشته… .